Daha evvel duyurduğum Erken Yaşta ve İlköğretimde Nitelikli Eğitim Kongresi ndeydim bu haftasonu. Bir ebeveyn olarak alacağım bilgi ve donanımın çocuğumun okul seçiminde, eğitmenini değerlendirmemde veya çocuğum ile evdeki iletişimimde ne kadar yardımcı olabileceğini tahmin etmemiştim.

Katılan uluslararası konuşmacılardan biri olan Peter Lockey eğitimde kukla kullanımının önemini anlattı, örnekler verdi. Birkaç kutu ve valizden çıkardığı türlü el kuklaları parmak boyundan, bir küçük çocuk boyuna kadar değişiyordu. Aslında eğitmen olan Bay Lockley, eğitimleri sırasında sınıf içinde sıkça kuklalar kullanırmış. “Nasıl yani?” dedirttiren bu konu derinleştikçe çok anlamlı ve eğlenceli bir hal aldı.

Daha konuşmasının başında önemle üzerinde durduğu bir ayrıntı çocukların kuklaları her zaman “canlı” görmeleri gerektiği idi. Önünde bir valiz ile çalışmasının nedeni de buydu. Seyircinin görmeyeceği bir şekilde kuklayı eline geçiriyor ve hareketli bir şekilde konumlandırıyor. Nerdeyse dirseğine kadar eline geçirdiği köpek kuklasını diğer kolu ile kucaklarken, bir parmağına geçen minik fare kuklasını iki avcunun içinde saklıyordu. Bazı kuklalar ağız hareketi gerektiriyor. Bazıları sessizce etrafa bakarken, diğerleri içlerinde bulunan pompalar sayesinde öten sesler çıkartabiliyor.

Beni çok etkileyen bu sunumdan aldığım, orjinali web sitelerinden de bulunabileceği, notları tercüme ederek paylaşmak istedim.

• Bir kukla, tüm müfredatta uyarlanabilecek, önemli roller oyna yabilir. Öğrenim zorluğu yaşayan veya özel eğitim ihtiyacı duyan çocuklar bir kuklanın derse getireceği yeni boyuttan çok yararlanacaklardır.
• Çocukların kuklanın yaptığı hataları düzeltmesine imkan tanıyın. Bir toplama veya heceleme hatasını düzeltebildikleri zaman, üzerlerindeki baskı azalacak, çocukların öğrenmek için ihtiyacı olan alan açılacaktır.
• Utangaç veya çekingen çocuk kendisine “ilgi” gösteren bir kukla ile büyüklere paylaşmadığı şeyleri konuşacaktır.

Teknik hakkında ipuçlar

• Bir el veya kolun, çıplak veya kukla ile, yapabileceği hareketleri araştırın. Kullanacağınız kuklaya göre hangi hareketlerin uygun olacağını düşünün. Bu çok bariz görünse de, inandırıcı kuklacılık için çok önemli bir unsurdur. Uzun diyalog ve hareketlerden kaçının. Etkin d avranış biçimi veya destekleyici eşyaların kullanımı kelimelerden daha güçlü olacaktır.
• Büyük bir kuklayı örneğin hikaye zamanında kullanarak, kitabın dramatik etkisini arttırabilirsiniz. Kuklanın dizinizde oturmasına izin verin. Sizin en iyi dinleyiciniz olablir. Hikayenin önemli noktalarına tepki verebilir, sayfaları çevirmenize yardımcı olabilir.
• Bir kukla haftalık “misafiriniz” olabilir ve çocuğa son görüşmelerinden bu yana neler yaptığını anlatır. Güncel konunuz ile ilgili bir eşya getirip (sonbaharda kozalak gibi) çocukların incelemesine izin verebilir.
• Kuklanız ile kuracağınız göz teması çok önemlidir. Birbirimiz ile konuşurken gözlerimize bakarız. Kuklanız ile konuşurken de bunu yapmalısınız.
• Çocukların dikkatini çekebilmek için profesyonel kuklacı veya vantrilok olmanıza hiç gerek yok. Ağız hareketleri yapabilen bir kukla kullanıyorsanız çocuklar dudaklarınızı değil, onu takip edeceklerdir. Onlar kuklanın canlı olmasını isterler, eğer siz onu konuşturduğunuzu saklamazsanız, çocuklar da bu gerçeği öne çıkartmak için bir neden aramayacaklardır.
• Bir ayna karşısında çalışın. Kuklanıza aşina olun, sizinle TV seyretmesine izin verin…
• Kuklanın illa konuşmasına gerek yoktur. “Üzgünüm kurbağnın sesi kısılmış” veya “Ejderha çok çekingen sadece bana fısıldayacak” şeklinde bir açıklama yapın. Artık sadece hareketlerine odaklanmakta serbestsinizdir.

Kuklayı nasıl kullanabiliriz

• Çocuğun kuklayı İlk ortaya çıktığından “evine” dönene kadar hep canlı gördüğünden emin olun.
• Göz teması çok önemli

1. Kukla bir çocuktan diğerine baksın – kukla neyden bahsettiğini biliyor.
2. Hızlı ileri geri bakış endişe ifade eder.
3. Hızla iki kez ileri geri bakış şaşkınlığı ifade eder.
4. Hiç göz teması kurmamak da çok yardımcı olur – eğer kuklanın adını kullanarak bir soru sorduğunuzda kendisi tavana veya başka bir yere bakıyorsa, sizi görmezden gelmeye çalıştığı aşikardır.
5. Ters yöne bakan sabit gözler ve kafa kızgın olduğunu, red ettiğini gösterir.
6. Size ve başka yöne yavaş hareketlerle bakacak olduğunda utandığını veya darıldığını anlatır.
7. Başının düşmesi üzüntüyü, yavaş hareketleri ise depresyon veya uykusunun geldiğini gösterir
8. İnat ettiğinde başını dik yukarı kaldırır.
9. Yana yatan baş kızgınlık veya kafa karışıklığını ifade eder.
10. Kuklanız çocuklara bakar ise onlar da ona bakacaklardır.

Kuklanızın ağız hareketlerini, konuşmanız ile doğru senkronize etmeniz inandırıcılığını arttıracaktır. Kuklanızı hep, ancak kendinizi rahat hissettiğinizde kullanın. Keyfini çıkartın!